در واشکافی دنیای ادبیات فانتزی و تجاری که حول محور نام جرج آر. آر. تالکین میچرخد، ثبت یک رکورد جهانی تازه در حراجیهای معتبر، برخلاف تمام پیشینهها، نمایانگر عمق تأثیر این نویسندهٔ افسانهای است. مجموعهای از نسخههای چاپ نخست کتاب ارباب حلقهها، با امضای کامل خودِ تالکین، اخیراً طی حراجیای به قیمت حیرتانگیز ۲۸۷٬۷۰۰ پوند فروخته شد؛ قیمتی که بیش از سه برابر ارزیابی اولیهٔ ۷۰٬۰۰۰ تا ۹۰٬۰۰۰ پوند پیشبینیشده بود.
این مجموعهٔ نایاب که تنها چند نسخه از آن طی چهار دههٔ اخیر در حراجیها ظاهر شده، در واقع یکی از برگزیدههایی است که تالکین به مدیران ارشد انتشارات «آلن و آنوین» اهدا کرده بود. یکی از گیرندگان این گنجینه، «لزلی بری»، مدیر فروش و بازاریابی انتشارات بود که کار خود را در سال ۱۹۳۴ آغاز نمود و پس از دوران جنگ جهانی دوم بهعنوان نخستین مدیر فروش این انتشارات خدمت کرد.
مسیر حرفهای بری، از جوانی در دفتری کوچک گرفته تا ارتقای نظامی در «لینکلنشر» و بازگشت به عرصهٔ نشر، خود قصهای دراماتیک است که بهمثابهٔ گرهگاه نخستین پیوندهای میان نویسنده و ناشر است. این مجموعهٔ ارزشمند پس از مرگ وی به وارثانش منتقل و در نهایت برای فروش گذاشته شد.
از منظر کارشناسان در حوزهٔ کتاب و آثار خطی، این رکورد تازه نهفقط نشاندهندهٔ سلامت بازار کتابهای کلکسیونی، بلکه بیانگر عمیقترین ارتباط خوانندگان و محققان با دنیای خیالی تالکین است. «مکس هاسلر»، متخصص ارشد کتاب و آثار کاغذی در این رویداد، چنین اظهار میدارد که ارزش آثار تالکین و دستنوشتههایش طی دههٔ اخیر بهشدت رشد یافته و این امر بیانگر عشق و دلبستگی ریشهدار علاقهمندان است.
مضاف بر این رکورد چشمگیر، در سالهای اخیر فروشهای برجستهٔ دیگری نیز در بازار کتابهای تالکین به ثبت رسیده است. از آن میان میتوان به نسخهٔ خطی اشعار همراه با یادداشتهایی به زبان الفی (در «ساتبیز»، ۲۰۲۴، به قیمت ۲۲۸٬۰۰۰ پوند)، نسخهٔ اول هابیت با امضای نویسنده (۲۰۱۵، به قیمت ۱۳۷٬۰۰۰ پوند) و نامهای تاریخی از تالکین در خصوص توسعهٔ زبانهای خلقشدهاش که به «کتیبهٔ روزتای سرزمین میانه» معروف است («کریستیز»، ۱۹۴۳، به قیمت ۱۰۷٬۱۰۰ دلار) اشاره کرد.
این رکورد نوین، افزون بر نمایان ساختن اهمیتی که نسخههای چاپ نخست تالکین در جهان دارند، بهموازات یک شکل هنری و میراث داستانسرایی استثنایی، مفهوم هویتی را در بازارهای کلکسیونداری به چالش میکشد: چه چیزی در آثار تالکین از گذر زمان پاسداری میکند و چرا سرمایهگذاران و عاشقان کتاب حیاتیترین قطعات این مجموعه را به این شکل گرامی میدارند؟
در خلسهٔ زیباشناسی اسطورهپردازی و زبانآفرینی تالکین، این دستنوشتههای نادر و نسخههای امضاشده، فراتر از ارزش مالی، نموداری از فرهنگ و زبان و تاریخچهای زندهاند که به شکلی رمزآلود در جریان زمان حفظ شدهاند. از این روی، رکورد بهدستآمده نه صرفاً یک معاملهٔ اقتصادی، بلکه جشنوارهای از پیوند میان انسان، هنر و داستان است که خوانندگان فانتزیدوست همیشه در پی آن بودهاند.
بنابراین این فروش گرانبها، پاسخی است به اشتیاق بیپایان دنیای داستان برای دسترسی به فضاهای نهفته در میان سطور تالکین، برای دوباره زیستن حماسههای «سرزمین میانه» و یادآور این نکته است که در هر کتاب امضاشده، رازی پنهان و قدرتی کهن نهفته است.
