شکاف عمیق دنیای هری پاتر؛ رولینگ و بازیگرانش هنوز هم رودرروی هم

وقتی اسم جی.کی. رولینگ (J.K. Rowling) میاد، خیلی‌ها هنوز یاد جادوی هری پاتر می‌افتن. اما چند ساله که فضای اطراف این نویسنده‌ی معروف بیشتر از جادو، بوی جنجال گرفته. جنجالی که بیشتر سر مواضعش درباره‌ی هویت جنسیتی و حقوق افراد ترنس شکل گرفته و باعث شده رابطه‌ی رولینگ با ستاره‌های اصلی فرنچایز هری پاتر، دانیل رادکلیف (Daniel Radcliffe)، اما واتسون (Emma Watson) و روپرت گرینت (Rupert Grint)، حسابی تیره و تار بشه.

از حمایت بازیگران تا فاصله گرفتن از خالق هری پاتر

ماجرا از جایی شروع شد که رادکلیف با بیانیه‌ای برای «پروژه ترور» (Trevor Project) صریح گفت: «زن بودن افراد ترنس واقعیته.» واتسون هم بارها در مصاحبه‌ها تأکید کرد که افراد ترنس حق دارن بدون بازخواست دائمی زندگی کنن. گرینت هم موضع مشابهی گرفت. به این ترتیب، هر سه بازیگر عملاً خودشون رو در سمت مخالف دیدگاه‌های رولینگ قرار دادن. حتی کریس کلمبوس (Chris Columbus)، کارگردان اولین فیلم هری پاتر، اعتراف کرد که با این اختلافات، جمع کردن همه‌ی عوامل دور هم تقریباً غیرممکنه.

گزارش «کِس» و شعله‌ورتر شدن اختلاف

وقتی گزارش «کِس» (Cass Review) درباره خدمات سلامت برای جوانان ترنس در بریتانیا منتشر شد، اوضاع بدتر شد. رولینگ از این گزارش به‌عنوان سندی علیه ترنس‌ها استفاده کرد و مستقیماً رادکلیف و واتسون رو خطاب قرار داد که با حمایت‌هاشون دارن «حقوق سخت‌به‌دست‌آمده‌ی زنان» رو تضعیف می‌کنن. حتی ازشون خواست عذرخواهی کنن، چیزی که بیشتر به شکاف بین‌شون دامن زد.

واکنش‌های نرم‌تر بازیگران

البته بازیگران تلاش کردن موضع متعادل‌تری داشته باشن. رادکلیف گفت همیشه قدردان رولینگ خواهد بود، اما این معنیش تبعیت کورکورانه از نظرات او نیست. واتسون هم در عین احترام به خاطرات مشترک، فاصله‌اش رو از مواضع رولینگ روشن کرد و گفت همیشه آماده شنیدن دیدگاه‌های مختلفه.

توییت‌های اخیر رولینگ؛ از دلخوری تا حمله مستقیم

اما توییت‌های تازه‌ی رولینگ لحنش رو از همیشه صریح‌تر کرد. او گفت هیچ‌وقت انتظار نداشته بازیگران همیشه هم‌نظرش باشن، اما ناراحته که ردکلیف و واتسون خودشون رو سخنگوی غیررسمی دنیایی می‌دونن که او خلق کرده. به‌ویژه از واتسون انتقاد کرد که در اوج تهدیدهای خشونت‌آمیز علیه خودش و خانواده‌اش، با وجود سخنرانی معروف «all witches»، فقط یک یادداشت کوتاه با مضمون «متأسفم بابت چیزی که تجربه می‌کنی» فرستاده. از نظر رولینگ، این کار نوعی تناقض و حتی بی‌تجربگی بود.

او اضافه کرد که واتسون به‌خاطر زندگی در رفاه و شهرت، هیچ‌وقت شرایط سخت زنان عادی رو لمس نکرده؛ مثل استفاده از سرویس‌های عمومی مختلط یا مراکز بحران تجاوز. همین موضوع باعث شده که نتونه بفهمه مواضعش چه پیامدهایی برای زنانی داره که امتیازهای اجتماعی ندارن.

روایت تازه؛ تجربه‌ی کسی که «از آن سوی ماجرا» می‌گه!

این ماجرا فقط به رولینگ و بازیگران ختم نمی‌شه. اخیراً پستی منتشر شد از کسی که خودش زمانی بخشی از «جامعه‌ی ترنس» بوده و بعد به قول خودش از «آن سوی سیاسی» سر درآورده. او می‌گه در این مسیر فهمیده تصویری که از افرادی مثل هلن جویس (Helen Joyce)، جردن پیترسون (Jordan Peterson) و کتلین استاک (Kathleen Stock) براش ساخته بودن، پر از اغراق و دروغ بوده. این فرد ادعا می‌کنه که سال‌ها با کسانی معاشرت داشته که برچسب «فاشیست» خوردن، اما هیچ‌وقت ندیده کسی بخواد به افراد ترنس آسیب بزنه یا مرگ‌شون رو بخواد. به‌جای نفرت، بیشتر «دلسوزی» برای جوان‌هایی وجود داره که درگیر بحران هویت و فشارهای اجتماعی شدن؛ و خشم اصلی هم متوجه سازمان‌ها و خیریه‌هایی‌ست که به‌زعم او «داستان‌های خطرناک» رو به نوجوان‌ها قالب می‌کنن.

فراتر از اختلاف شخصی؛ نبردی فرهنگی

اینجا دیگه فقط بحث دلخوری‌های شخصی نیست. ماجرا نشون می‌ده چطور یک فرنچایز جهانی مثل هری پاتر می‌تونه به میدان جنگ ایدئولوژیک تبدیل بشه. ستاره‌های هری پاتر در مقام چهره‌های فرهنگی، به‌طور علنی از عدالت اجتماعی و حقوق ترنس‌ها دفاع می‌کنن. در مقابل، رولینگ با استناد به تجربه‌ی خودش، می‌گه این حمایت‌ها به قیمت نادیده گرفتن حقوق زنان تموم می‌شه.

این شکاف طولانی‌مدت بین رولینگ و ستاره‌های هری پاتر نشون می‌ده هیچ میراث فرهنگی بزرگی از تنش‌های اجتماعی و سیاسی جدا نیست. از یک طرف بازیگران تلاش می‌کنن صدای جامعه ترنس باشن، از طرف دیگه رولینگ می‌گه تجربه‌ی زیسته‌ی زنان معمولی داره نادیده گرفته می‌شه. و حالا، با پست‌ها و توییت‌های جدید، این جدال فرهنگی بیشتر از هر وقت دیگه‌ای وسط صحنه اومده.