توسط : ژانر علمی‌تخیلی و فانتزی، سال‌ها یکی از ستون‌های محکم تلویزیون و دنیای محتواهای سرگرمی بود؛ از ایده‌های خلاقانه و دنیاسازی‌های جذاب گرفته تا شخصیت‌های فراموش‌نشدنی، که طرفداران بی‌شماری را به خود جذب کردند. اما یک روند نظرها را جلب کرده است: تعداد سریال‌های علمی‌تخیلی و فانتزی به‌شدت کاهش یافته، چه در شبکه‌های خطی تلویزیونی و چه در پلتفرم‌های محبوب استریمینگ.
حالا سوال مهم این است: آیا تلویزیون به سمت ترک ژانر علمی‌تخیلی و فانتزی حرکت کرده است؟ و اگر چنین است، چه اتفاقی افتاده؟
چه چیزی باعث این کاهش در تولید و پخش شده؟
تا همین چند سال پیش، ژانر sci-fi و فانتزی، جزو جذاب‌ترین گزینه‌های سرویس‌های استریم و شبکه‌های تلویزیونی بود. سریال‌های موفقی مثل بازی تاج و تخت، وست‌ورلد، و استار ترک: دیسکاوری حتی کل فرهنگ طرفداران را تحت تاثیر قرار دادند. اما:
- هزینه‌های تولید بالا: دنیاسازی، جلوه‌های ویژه پیچیده و فانتزی، بازیگران مورد توجه و لوکیشن‌های خاص هزینه‌های زیادی دارند. این فشار مالی، به‌خصوص در شرایط اقتصادی امروز، شبکه‌ها را محتاط‌تر کرده است.
- رقابت شدید در بازار استریمینگ: سرویس‌های جدید که هر روز به بازار می‌آیند، مجبورند سرمایه‌شان را در ژانرهای متنوع‌تر و کم‌ریسک‌تر به کار بگیرند تا حداکثر بازگشت سرمایه را داشته باشند.
- تغییر ذائقه مخاطب: شاید مخاطبان خسته شده‌اند از سریال‌های پرجزییات و داستان‌های پیچیده علمی‌تخیلی. ژانرهای ملودرام، کمدی سیاه، و واقع‌گرایانه‌تر در حال افزایش محبوبیت هستند.
- رشد پدیده‌های خرده‌ژانرها: به جای سریال‌های علمی‌تخیلی کلی، گرایش به داستان‌هایی با تم‌های مشخص‌تر مانند دایستاپیاهای سیاسی، داستان‌های روانشناختی و یا کم‌مایه‌تر شدن ژانر.
رویکرد شبکه‌ها و استریمینگ‌ها چه تغییراتی کرده است؟
شبکه‌ها و پلتفرم‌های استریم به جای تولید انبوه سریال‌های علمی‌تخیلی و فانتزی، اکنون بیشتر به سمت محتواهای با بازده سریع‌تر و سرمایه‌گذاری‌های محتاطانه‌تر رفته‌اند. البته برخی آثار مهم و پرهزینه هنوز هم تولید می‌شوند، اما تعدادشان به وضوح کمتر شده است. تمرکز به آثار کمتر ریسک‌دار با داستان‌های قابل‌فهم‌تر و موضوعات نزدیک به واقعیت افزایش یافته است.
این تغییر رویکرد اگرچه برای بخشی از سرمایه‌گذاران منطقی به نظر می‌رسد، اما می‌تواند باعث خالی شدن فضای خلاقیت و ایده‌های نو در ژانر شود و طرفداران پرشور علمی‌تخیلی را ناامید کند.
واکنش مخاطبان به کاهش عددی سریال‌های علمی‌تخیلی و فانتزی
طرفداران این ژانر قدرتمندانه واکنش نشان داده‌اند. در شبکه‌های اجتماعی، بحث‌های پرشوری شکل گرفته که آیا این ژانر در تلویزیون به پایان راه نزدیک شده یا تنها تحول استراتژیک است؟ این گفتگوها اغلب با اشاره به آثار کلاسیک و لحظات به‌یادماندنی علمی‌تخیلی و فانتزی همراه است.
بعضی معتقدند که این کاهش به خاطر اشباع شدن بازار از آثار مشابه و کلیشه‌ای است. برخی دیگر امید دارند پیدایش فناوری‌های جدید در تولید محتوا، مثل واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، المجدداً به این ژانر زندگی تازه ببخشد.
پیش‌بینی آینده ژانر علمی‌تخیلی و فانتزی در تلویزیون
با وجود این افت در تعداد سریال‌ها، ژانر علمی‌تخیلی و فانتزی همچنان قدرت‌های خفته‌ای دارد. تولید متریال باکیفیت و خلاقانه، به جای زیاد بودن صرف، می‌تواند دوباره مخاطبان را جذب کند. شاید شاهد بازگشت به داستان‌هایی با شخصیت‌پردازی عمیق‌تر و تم‌های فلسفی بیشتر باشیم.
همچنین، همکاری‌های بین‌المللی و تقسیم هزینه‌های تولید می‌تواند راهی برای حفظ این ژانر پرطرفدار باشد. به علاوه، پلتفرم‌های استریمینگ که روی مخاطبان نیش متمرکز هستند، ممکن است به تولید آثار بلندپروازانه علمی‌تخیلی دوباره روی بیاورند.
کاهش تعداد سریال‌های علمی‌تخیلی و فانتزی در تلویزیون و استریم‌ها، نشانه‌ای است از تغییرات عمیق در صنعت سرگرمی. نه فقط تغییرات اقتصادی بلکه تغییرات در نگاه و سلایق مخاطبان و سیاست‌های محتوا باعث شده تا این ژانر کمتر نمایان باشد. اما آیا این پایان راه است؟ به نظر نمی‌رسد.
ژانر علمی‌تخیلی همیشه جایی برای خلاقیت و نوآوری دارد و ممکن است شکل و فرم تازه‌ای پیدا کند، نه اینکه کاملاً از بین برود. پس همچنان باید منتظر بود و دید که این ژانر چطور خودش را بازآفرینی خواهد کرد.
