پایان پرهیاهوی سریال بازی تاجوتخت (Game of Thrones) و موج تلاشها برای ساخت دنبالهها و اسپینآفهای متعدد، فرصتی طلایی برای بازخوانی و کشف گنجینههای ادبی کمتر شناختهشده را به حاشیه رانده است. در حالی که تمرکز عمومی بر میراث وستروس باقی مانده، جهان فانتزی مملو از روایتهایی است که ساختارهای ژانری متفاوت، شخصیتهایی نافذ و جهانهایی چندلایه را پیش چشم میگذارند. آثاری که هر علاقهمند جدی به فانتزی باید با نگاهی ژرفتر به سراغشان برود.
در سایه لویاتان؛ معمایی در دل فانتزی
رابرت جکسون بنت (Robert Jackson Bennett) با مجموعه در سایه لویاتان (Shadow of the Leviathan) درخشان ظاهر شده است. نخستین جلد این مجموعه، جام مسموم (The Tainted Cup – 2024)، داستان آنا دولابرا (Ana Dolabra) و دستیارش دین (Dinios Kol) را روایت میکند؛ زوجی که همپوشانی آنها با هولمز و واتسون آشکار است، اما در بستر جهانی رازآلود و سیاسی که جادوی پنهان در تار و پود آن تنیده شده. بنت با پیوند ژانر کارآگاهی و فانتزی، روایتی هوشمندانه و پرتعلیق خلق میکند.

کتاب نقرهای زیر شبهنگام؛ مرز انسانیت و وحشت

رین چوپکو (Rin Chupeco) در رمان کتاب نقرهای زیر شبهنگام (Silver Under Nightfall – 2022) دنیایی تاریک را تصویر میکند که در آن بیماریای مرگبار و خونآشامانی سیاسی سرنوشت انسانها را تهدید میکنند. قهرمان راندهشده داستان برای بقا و کشف حقیقت وارد مسیری میشود که مرز میان انسان و هیولا را محو میسازد. چوپکو با جسارت، وحشت و فانتزی را در بستری اجتماعی و سیاسی در هم میآمیزد.
ارباب جن؛ تاریخ جایگزین و رازهای جادویی
پی. دژلی کلارک (P. Djèlí Clark) با رمان تحسینشدهی خود ارباب جن (A Master of Djinn – 2021) ژانر تاریخ جایگزین را با فانتزی ترکیب میکند. روایت در قاهرهای موازی جریان دارد؛ جایی که سازمانی مخفی، جادو و سیاست را در هم تنیده و شخصیت اصلی در پی پردهبرداری از حقیقتی هولناک است. کلارک با تکیه بر فرهنگ و اسطورههای آفریقایی–خاورمیانهای، صدایی نو و متفاوت به ژانر فانتزی مدرن بخشیده است.

صومعه درخت پرتقال؛ جهان اژدها و سیاست

سامنتا شانون (Samantha Shannon) در رمان صومعه درخت پرتقال (The Priory of the Orange Tree – 2019) دنیایی را خلق کرده که در آن اژدها، جادو و دسیسههای دربار به هم تنیدهاند. داستان شانون بر محور شخصیتهای زن قدرتمند میچرخد و نبرد میان سنت، وفاداری و قدرت را بازنمایی میکند. این اثر حجیم و پرجزئیات، فرصتی ناب برای دوستداران فانتزیهای حماسی است.
کتاب شمشیرهای امپراتور؛ بازی قدرت خانوادگی
برایان استاولی (Brian Staveley) در رمان کتاب شمشیرهای امپراتور (The Emperor’s Blades – 2014) سه خواهر و برادر را به مرکز روایت میآورد. پس از قتل امپراتور، آنها باید در کشاکش اتحاد و رقابت، حقیقت این جنایت را کشف کنند. داستان با لایههای سیاسی پررنگ، جهانی میآفریند که در آن هر شخصیت همزمان با قدرتگیری و فداکاری روبهروست و بازی قدرت به نهایت پیچیدگی میرسد.

تاج و تخت یاسمن؛ انتقام و آزادی

تاشا سوری (Tasha Suri) با رمان تاج و تخت یاسمن (The Jasmine Throne – 2021) اثری آفریده که هم شاعرانه است و هم پرکشش. داستان مالینی، شاهزادهای در بند، و پریا، خدمتکاری با قدرتهای پنهان، در مسیری از انتقام و رهایی در هم میآمیزد. سوری با الهام از فرهنگ و اسطورههای آسیای جنوبی، روایتی متفاوت و انسانی به ژانر فانتزی اضافه کرده است.
بازخوانی چنین آثاری نه تنها به گسترش ادبیات فانتزی جهانی کمک میکند بلکه بستر تازهای برای اقتباسهای سینمایی و تلویزیونی فراهم میآورد. در حالی که صنعت محتوای تصویری در ایران به آرامی رشد میکند، توجه به این منابع میتواند افقهای نوینی برای مخاطبان مشتاق این ژانر بگشاید. این داستانها فقط روایتهای مکتوب نیستند، بلکه ظرفیت آن را دارند که به بخشی از فرهنگ عامه و هویت معاصر فانتزی بدل شوند.