توسط : انسان، این موجودی بی‌همتا و پیچیده، در میان تمامی ویژگی‌های خارق‌العاده خود، زبان را به عنوان شاخص‌ترین خصیصه‌ای دارد که او را از دیگر جانداران تمیز می‌دهد. با فانتازیو و نگاهی به کتاب معمای زبان همراه باشید.
زبان، این هنر ناب ارتباط، به ما امکان می‌دهد سیاق‌های گویایی بی‌پایان و معانی بیکران را در قالب نمادهایی محدود بیان کنیم و دریافت نماییم. این ویژگی منحصر به فرد که ذهن و عالم مکانیکی انسان را به جهان تخیل و تفکر متصل می‌کند، نه فقط وسیله‌ای به منظور ابلاغ پیام، بلکه سازنده‌ی اندیشه و خلاقیتی است که گونه‌ی انسانی را از سایر موجودات متمایز می‌سازد.
آیینه‌ای بر نظریات و دیدگاه‌های اختلافی درباره اصالت زبان، انبوهی از دانشمندان و فیلسوفان را به چالش کشیده است. دسته‌ای از آنان، از جمله روان‌شناسان تکاملی مانند استیون پینکر و پال بلوم، باور دارند این توانایی به تدریج و در طول دوره‌های طولانی تکامل یافته است؛ گامی به گام، با بهره‌گیری از فرآیندهای انتخاب طبیعی و به روایتی به شکل تدریجی. این دیدگاه، چنانکه در قرن نوزدهم به فراگیری رسید، به مثابه قانون مسلم تحول زبان توسط جهش‌ها و بازترکیب‌های ژنتیکی به شمار می‌آید.
اما در تقابل با این نگرش، نوآم چامسکی، زبان‌شناس بزرگ، معتقد است زبان نه تنها متمایز از دیگر اشکال ارتباط صوتی است، بلکه خاستگاه اصلی آن در کلام بیرونی و انتقال پیام نیست، بلکه به عنوان سازمان‌دهنده‌ی اصلی تفکر در ذهن انسان فعالیت می‌کند. این نظریه بیان می‌کند که انسان‌ها به شکلی بی‌سابقه دنیا را با استفاده از نمادهای گسسته ذهنی تجزیه و تحلیل کرده، قوانین ذهنی را برای تدارک ادراک‌های بالقوه و واقعی اتخاذ می‌کنند. چنین سازوکاری کیفیت بی‌نظیر زبان را نمایان می‌سازد و تفاوت بنیادی عقل بشری را از دیگر جانداران نشان می‌دهد.
در این میان، کتاب معمای زبان نوشته استیون میثن، با رویکردی همه‌جانبه، زبان را همچون پازلی پیچیده می‌نگرد که قطعاتش از رشته‌های مختلف دانش چون زبان‌شناسی، انسان‌شناسی، دیرینه‌شناسی، و زیست‌شناسی عصبی گردآوری شده‌اند. میثن با توضیح پراکندگی گونه‌های پیشین انسان، تغییر اندازه و ساختار جمجمه‌ها، و تطورات ابزارسازی، نشان می‌دهد چگونه زبان، پیشرفت‌های فرهنگی و سامان‌دهی اندیشه‌ها به هم پیوسته‌اند.
تفحص در ساختار واژگان، نظام علامت‌ها و فرآیندهای اکتساب زبان در کودکان، نشانگر یک فرآیند پیچیده و در عین حال بیش از حد مستدل است که شاید هیچگاه نتوانیم به صورت قطعی آن را اثبات یا رد کنیم. با این حال، میثن بر این باور است که زبان به تدریج و حالت تجمعی پدید آمده است.
یکی از نکات درخور توجه این کتاب، بررسی همزیستی احتمالی زبان و هنر است؛ نقاشی‌های غارهای اروپا نشانگر جهش‌های ناگهانی فرهنگی است که عموما همزمان با فرگشت‌های زبانی انجام شده‌اند. این داده‌ها بیانگر این است که زبان نه تنها وسیله ارتباط، بلکه بستر پدیدآوری هنر، فرهنگ و شناخت عمیق‌تر نسبت به جهان است.
مهم‌تر از همه، این پژوهش‌ها یادآور می‌شوند که زبان نه تنها بر نحوه گفتار ما تأثیر دارد، بلکه نحوه اندیشه و ادراک جهان را نیز شکل می‌دهد؛ پیامدهایی که در تحلیل داستان‌های فانتزی و اسطوره‌ای نقشی بنیادین ایفا می‌کنند. در خلق دنیایی خیال‌انگیز، زبان به مثابه پلی میان جهان مادی و خیالِ نویسنده، نقش مهمی دارد و فهم هرچه عمیق‌تر درباره منشاء و تکامل آن، بر غنای روایت‌های داستانی می‌افزاید.
