تأثیر جنگ جهانی دوم بر خلق ریشه‌های سرزمین نارنیا

داستان سرزمین نارنیا، برخلاف ظاهر افسانه‌ای‌اش، ریشه‌ در یکی از دردناک‌ترین و واقعی‌ترین تجربیات بشری یعنی جنگ جهانی دارد. با فانتازیو و بررسی تاثیرات جنگ در خلق یکی از به‌یادماندنی‌ترین رمان‌های دنیا همراه باشید.

روایت کلاسیک شیر، کمد جادو و فرزندان پیونسی، کودکانی دوست داشتنی را که در میانه طوفان بمباران لندن به مناطق روستایی فرستاده شدند، به دل سیاقی فانتزی و اسطوره‌ای می‌فرستد که خود آیینه‌ای از وضعیت ترسناک پیرامون است.

نخستین کتاب از مجموعه سرزمین نارنیا، در روزگار آتش‌باران لندن به‌وسیله بمب‌های سنگین آلمانی‌ها نوشته شد. تلخی و آشفتگی جنگ با بازتابی مستقیم در صحنه ابتدایی داستان ماجرا نمایان است؛ جایی که چهار کودک برای در امان ماندن از بمب باران مجبور به ترک لندن می‌شوند. این فرار از خانه، که در تاریخ تحت عنوان عملیات پی‌پایپر ثبت شده، بزرگترین جابجایی جمعیت مالک در تاریخ بریتانیا بود که بیش از یک میلیون کودک را از آتش بمباران‌ به روستاهای آرام اطراف منتقل کرد.

سحر و جادو در این داستان، عملا نمادی از فرار به آسایش ذهنی است. موجودات جادویی، اصلان شیر و جادوگر سفید هم در واقع تمثیل‌هایی‌ از بی‌رحمی‌ها و قدرت‌های سیاسی آن دوران هستند. جادوگر سفید که کشور نارنیا را در زمستان ابدی و سرمازده نگه داشته، نماد ظاهری قدرت دیکتاتوری هیتلر و نیروهای سرکوبگر نازی ارجاع دارد. در تقابل با او، فرزندان قهرمان داستان هم به‌مثابه رهبران مقاومتی و حاملان امید در داستان قرار داده شده‌اند که آینده بریتانیا را رقم می‌زنند.

ارادهٔ خلاق لوئیس در خلق نارنیا، صرفا ماجرای خیالی کودکان فراری نبود؛ بلکه قصه مبارزه و بازسازی معنوی آنان پس از جراحت‌های جنگ روانی و فیزیکی است. خود لوئیس که سابقه حضور در میدان‌های جنگ جهانی اول را داشت، به خوبی با تصویر التهاب، ترس و ویرانی آشنا بود و این خاطرات به شکلی نمادین در توصیف‌های داستان از جنگ بروز یافته است. فراموش نکنید که نارنیا فرار صرف نیست، بلکه فضایی برای آماده‌سازی بازماندگان جنگ است؛ جایی که کودکان می‌آموزند قهرمانان و مبارزان خوبی باشند و در برابر شر مقاومت کنند.

سرزمین نارنیا، علی‌رغم گذشت 75 سال از انتشار نخستین جلدش، همچنان الهام‌بخش میلیون‌ها مخاطب است و به واسطه ترکیب پیچیده واقعیت جنگ و خیال نویسنده، داستانی حیرت‌آور و با مفاهیم متنوع تاریخی، ادبی و روانشناسی را پیش چشم می‌گذارد.

جالب است که با برگشت کودکان از دنیای داخل کمد، زمان در دنیای بیرون تغییر چندانی نکرده، اما هر یک از فرزندان داستان نارنیا به شوالیه‌هایی دلیر تبدیل شده‌اند و حالا می‌توانند دنیای اطراف خود را با بصریتی جدید سیر کرده و از تجربیات عجیب و غریبشان استفاده کرده تا زندگی بهتری برای خود و جامعه رقم بزنند.