توسط : در چند سال اخیر، جهان سینمایی مارول (MCU) فراز و نشیب‌های بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است؛ از تغییر مسیر روایت‌ها در فاز چهارم و پنجم گرفته تا چالش‌های گیشه‌ای و بازخوردهای انتقادی نسبت به آثار جدید. حالا اما، فاز ششم این مجموعه ـ که به‌عنوان پایان رسمی ساگای چندجهانی (Multiverse Saga) شناخته می‌شود ـ با چیدمانی کاملاً متفاوت و استراتژی تازه‌ای پیش می‌رود. فاز ششم نه‌تنها کوتاه‌ترین فاز تاریخ MCU است، بلکه نشانه‌ای آشکار از بازنگری اساسی در سیاست‌های محتوایی و تولیدی مارول استودیو محسوب می‌شود.
فاز ششم مارول؛ کوتاه‌ترین و متفاوت‌ترین فصل تاریخ
بر اساس برنامه فعلی مارول، فاز ششم تنها شامل چهار فیلم سینمایی اصلی خواهد بود: چهار شگفت‌انگیز: نخستین گام‌ها (Fantastic Four: First Steps)، مرد عنکبوتی: روز جدید (Spider-Man: Brand New Day)، انتقام‌جویان: روز رستاخیز (Avengers: Doomsday) و انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی (Avengers: Secret Wars). این در حالی است که فازهای گذشته به‌مراتب پرحجم‌تر بودند؛ فاز اول و دوم هر کدام شش فیلم داشتند، فاز سوم یازده فیلم، و فازهای چهارم و پنجم نیز به ترتیب شش فیلم را شامل می‌شدند. این کاهش چشمگیر در شمار آثار، موضوعی تصادفی نیست. از یک سو، می‌توان آن را نشانه‌ای از خستگی خلاقه و نیاز به بازتعریف مسیر کلی جهان مارول دانست، و از سوی دیگر، نوعی تمرکز استراتژیک برای خلق آثار رویدادمحور و عظیم‌تر. مارول ظاهراً تصمیم گرفته به‌جای انباشت آثار متنوع، با تعداد کمتر اما انسجام روایی بیشتر، فاز ششم را به نقطه عطفی در تاریخ MCU تبدیل کند.
وقفه‌ای بزرگ برای بازسازی روایت چندجهانی
برنامه‌ی جدید مارول نشان از نوعی وقفه هدفمند دارد. طبق تقویم اکران منتشرشده، سال ۲۰۲۶ میلادی (۱۴۰۵ خورشیدی) شامل دو فیلم بزرگ یعنی مرد عنکبوتی: روز جدید و انتقام‌جویان: روز رستاخیز خواهد بود، در حالی که سال ۲۰۲۷ میلادی (۱۴۰۶ خورشیدی) تنها انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی را در خود جای داده است. سه فیلم نامشخص دیگر در سال ۲۰۲۸ میلادی (۱۴۰۷ خورشیدی) ثبت شده‌اند؛ در تاریخ‌های ۱۸ فوریه (۲۹ بهمن ۱۴۰۶)، ۵ مه (۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۷) و ۱۰ نوامبر (۲۰ آبان ۱۴۰۷)، اما هنوز مشخص نیست آیا جزو فاز ششم محسوب می‌شوند یا نه. از نگاه ساختاری، این وقفه میان دو فیلم عظیم انتقام‌جویان، احتمالاً بخشی از استراتژی بازسازی تدریجی چندجهانی است تا مارول بتواند پس از سال‌های پرآشوب اخیر، دوباره انسجام روایی خود را بازیابد. در کنار این، بخش تلویزیونی مارول نیز در مسیر مشابهی حرکت می‌کند. در حال حاضر تنها دو پروژه‌ی قطعی یعنی واندرمن و کویست ویژن در صف انتشار قرار دارند و باقی پروژه‌ها از جمله بلک پنتر ۳ یا فصل دوم بی‌باک: تولد دوباره در هاله‌ای از ابهام‌اند.
برنامه منتشرشده دنیای سینمایی مارول تا پایان سال ۲۰۲۸
- مرد عنکبوتی: روز جدید (Spider-Man: Brand New Day) – ۳۱ جولای ۲۰۲۶ / ۹ مرداد ۱۴۰۵ (تولید شرکت سونی)
- انتقام‌جویان: روز رستاخیز (Avengers: Doomsday) – ۱۸ دسامبر ۲۰۲۶ / ۲۷ آذر ۱۴۰۵
- انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی (Avengers: Secret Wars) – ۱۷ دسامبر ۲۰۲۷ / ۲۶ آذر ۱۴۰۶
- فیلم نامشخص MCU – ۱۸ فوریه ۲۰۲۸ / ۲۹ بهمن ۱۴۰۶
- فیلم نامشخص MCU – ۵ مه ۲۰۲۸ / ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۷
- فیلم نامشخص MCU – ۱۰ نوامبر ۲۰۲۸ / ۲۰ آبان ۱۴۰۷
۲۰۲۶؛ سال دنباله‌ها و بازسازی ساختار روایی
بر خلاف سال‌های گذشته که فازهای جدید با معرفی قهرمانان نوپا همراه بودند، سال ۲۰۲۶ کاملاً بر دنباله‌ها متمرکز است. در این سال، خبری از آثار تازه‌نفس نیست و تقریباً تمام پروژه‌ها ادامه‌ی داستان‌های پیشین محسوب می‌شوند: مرد عنکبوتی: روز جدید، انتقام‌جویان: روز رستاخیز، کویست ویژن، فصل دوم بی‌باک: تولد دوباره، ارائه‌ی ویژه‌ی مجازات‌گر و فصل دوم انیمیشن همسایه‌ی دوست‌داشتنی شما مرد عنکبوتی. این تمرکز بر تداوم، گرچه به تثبیت شخصیت‌ها کمک می‌کند، اما خطر خستگی روایی و رکود خلاقیت را نیز در پی دارد. در عوض، می‌توان آن را فرصتی برای تعمق در شخصیت‌ها، تثبیت جهان و آماده‌سازی برای حماسه پایانی جنگ‌های مخفی دانست.
حذف فیلم مرموز ۲۰۲۷؛ نشانه‌ای از بازنگری جدی
یکی از جنجالی‌ترین اتفاقات اخیر، حذف یک فیلم مرموز از جدول اکران سال ۲۰۲۷ (۱۴۰۶) بود. پیش‌تر تاریخ ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۷ (۱ مرداد ۱۴۰۶) برای پروژه‌ای از دنیای مارول رزرو شده بود، اما اکنون از برنامه حذف شده است. شایعات فراوانی درباره ماهیت آن وجود داشت؛ برخی معتقد بودند این پروژه ممکن است دکتر استرنج ۳ یا فیلم مستقل اسکارلت ویچ باشد. احتمال دیگر، نسخه‌ی بازسازی‌شده‌ی بلید بود که تاکنون با چندین تأخیر مواجه شده است. این تغییر نه‌تنها باعث ابهام در مسیر شخصیت‌هایی مانند استیفن استرنج و واندا ماکسیموف شده، بلکه به گفته بسیاری از تحلیل‌گران، نشان از بازنگری عمیق در ساختار فازهای آینده دارد. در حالی که انتظار می‌رفت دکتر استرنج ۳ پلی میان روز رستاخیز و جنگ‌های مخفی بسازد، حذف آن احتمالاً به معنای تجدید ساختار کامل در خط روایی چندجهانی است.
تمرکز بر کیفیت به‌جای کمیت؛ آرامش پیش از طوفان
با وجود تمام این تغییرات، هدف نهایی مارول واضح است: بازگشت به روایت‌های عظیم، پرجزئیات و سینمایی‌تر. پس از عملکرد نه‌چندان درخشان آثاری چون کاپیتان آمریکا: دنیای شجاع نو، تاندربولتز و حتی چهار شگفت‌انگیز، مارول ظاهراً تصمیم گرفته است به‌جای گسترش بی‌رویه، مسیر خود را به سمت تمرکز و پالایش محتوایی تغییر دهد. این سیاست می‌تواند نوعی آرامش پیش از طوفان باشد؛ طوفانی که با انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی در دسامبر ۲۰۲۷ (آذر ۱۴۰۶) به اوج خواهد رسید. چنین تمرکزی، اگرچه خطر کاهش هیجان در کوتاه‌مدت را دارد، اما در بلندمدت می‌تواند ساختار MCU را از بحران چندجهانی نجات دهد و آن را برای فاز بعدی، که احتمالاً حماسه جهش‌یافته‌ها نام خواهد گرفت، آماده سازد.
از مارول تا سیمپسون‌ها؛ بازتاب سیاست رسانه‌ای دیزنی
در میان این تحولات، تغییر برنامه‌ی اکران فیلمی از دنیای مارول فرصت را برای بازگشت یکی از محبوب‌ترین برندهای انیمیشنی جهان فراهم کرد: سیمپسون‌ها. جایگزینی دنباله‌ی فیلم سیمپسون‌ها (The Simpsons Movie 2) در تاریخ حذف‌شده‌ی پروژه‌ی مارول، یعنی ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۷ (۱ مرداد ۱۴۰۶)، به‌وضوح نشان‌دهنده‌ی بازنگری دیزنی در اولویت‌های خود است. این تصمیم نه‌تنها از تغییر رویکرد مارول به سمت تمرکز و کاهش خروجی حکایت دارد، بلکه بازتابی از تمایل دیزنی به تقویت برندهای کلاسیک و خانوادگی‌اش است. آلد ژان، تهیه‌کننده‌ی اجرایی سیمپسون‌ها، در واکنش به استقبال طرفداران از این خبر در شبکه‌های اجتماعی، آن را نشانه‌ی بازگشت به ریشه‌های طنز و هویت اصلی این مجموعه دانست. در واقع، کنار رفتن یک پروژه‌ی ابرقهرمانی برای بازگشت اثری طنزآمیز از جنس نقد اجتماعی، بازتابی از تغییر موازنه میان سود، نوستالژی و استراتژی رسانه‌ای در ساختار کلان دیزنی است.
دوران گذار مارول، از خستگی تا بازآفرینی
در مجموع، فاز ششم MCU را می‌توان دورانی گذار و بازسازی بنیادین دانست. مارول استودیو با کاهش حجم تولید، تمرکز بر فیلم‌های رویدادمحور و تعویق پروژه‌های فرعی، در حال ایجاد فضای تنفس برای بازیابی انسجام و کیفیت است. سال ۲۰۲۶ (۱۴۰۵) نقشی کلیدی در این گذار دارد؛ سالی که پلی میان گذشته و آینده می‌سازد، میان روز رستاخیز و جنگ‌های مخفی. اگر این استراتژی موفق عمل کند، فاز هفتم مارول می‌تواند نه صرفاً ادامه، بلکه تولد دوباره‌ای برای MCU باشد؛ با نگاهی تازه، قهرمانانی بازسازی‌شده و شاید جهانی که در آن جهش‌یافته‌ها بالاخره وارد میدان می‌شوند.
