وید چیس (David Chase)، نابغهی پشت سریال افسانهای «سوپرانوز» (The Sopranos)، پس از سالها دوری از تلویزیون با پروژهای کاملاً متفاوت به شبکهی HBO بازمیگردد؛ مینیسریالی که قرار است به یکی از تاریکترین و رازآلودترین فصلهای تاریخ جاسوسی ایالات متحده بپردازد: برنامهی مخفی و جنجالی MKUltra.
این مینیسریال که Project: MKUltra نام دارد، بر اساس کتاب جان لایسل (John Lysle) با عنوان Project Mind Control: Sidney Gottlieb, The CIA, And The Tragedy of MKUltra ساخته میشود و روایتگر یکی از خطرناکترین و غیرانسانیترین پروژههای سازمان CIA در دوران جنگ سرد است؛ جایی که هدف، کنترل ذهن انسانها از طریق مواد روانگردان، هیپنوتیزم و شکنجه بود؛ تکنیکهایی که اغلب بدون آگاهی یا رضایت افراد آزمایششونده انجام میگرفتند.

دیوید چیس نهتنها نویسنده و کارگردان این مجموعه است، بلکه در مقام تهیهکنندهی اجرایی نیز همراه با نیکول لمبرت (Nicole Lambert) از شرکت Riverain Pictures، که خود چیس مؤسس آن است، در تولید پروژه حضور دارد. این اثر، نخستین همکاری او با HBO پس از شاهکار بیبدیلش سوپرانوز محسوب میشود.
اما چرا موضوع MKUltra تا این حد برای چیس جذاب است؟ پاسخ در عمق تاریکیها و رازهای این پروژهی شوکهکننده نهفته است؛ جریانی که نهفقط از منظر تاریخی بلکه از دیدگاه اخلاقی، بهمثابه زخمی عمیق بر چهرهی دولت آمریکا باقی مانده است. MKUltra تنها یک برنامهی محرمانه نبود؛ بلکه نمادی از سوءاستفادهی مطلق از قدرت، و زیادهروی در مرزهای علم روانشناسی به نام «امنیت ملی» بود. از توهمزایی و هیپنوتیزم گرفته تا شکنجهی فیزیکی و روانی انسانها، حتی کارکنان CIA بدون اطلاع خودشان، همگی بخشی از این برنامه بودند. هنگامی که در سال ۱۹۷۳ جزئیات آن فاش شد، موجی از رسوایی و بحران اخلاقی آمریکا را درنوردید.
با توجه به سابقهی درخشان چیس در خلق داستانهای پیچیده و شخصیتمحور، انتظار میرود سریال Project: MKUltra فراتر از یک بازنمایی تاریخی صرف باشد؛ اثری دراماتیک، روانشناسانه و شاید حتی فلسفی دربارهی وضعیت انسان در برابر قدرت مطلق حکومت. چه کسی بهتر از چیس میتواند چنین داستانی را با عمق روانی، لایههای اخلاقی و طنینی وجودی روایت کند؟
علاقهمندان چیس میدانند او مدتهاست در پی بازگشتی بزرگ به تلویزیون است. پس از فیلمهایش مانند Not Fade Away (2012) و پیشدرآمد The Many Saints of Newark (2021)، که نتوانستند موفقیت تلویزیونی او را تکرار کنند، حالا این پروژه فرصتی دوباره برای نمایش استعداد بیبدیلش در ژانری تازه و چالشبرانگیز به حساب میآید.
از سوی دیگر، با توجه به اینکه دیوید چیس اکنون ۸۰ ساله است و طبق برنامههای فعلیاش پیش از آغاز Project: MKUltra قصد دارد فیلمی در ژانر ترسناک بسازد، باید اندکی صبور بود تا این مینیسریال به مرحلهی تولید و پخش برسد. تا آن زمان، تنها میتوان در فضای گمانهزنی و انتظار، چشمبهراه اثری بود که میتواند یکی از جنجالیترین محصولات آیندهی HBO باشد.
در مجموع، Project: MKUltra نهفقط مخاطبان آثار جاسوسی و جنایی را جذب خواهد کرد، بلکه به ما امکان میدهد با نگاهی تازه و تحلیلی، به عمق یکی از تاریکترین بخشهای تاریخ پنهان آمریکا نفوذ کنیم. اثری که اگر همهچیز طبق انتظار پیش برود، بهاحتمال زیاد تا سالهای آینده در میان شاخصترین و بحثبرانگیزترین تولیدات HBO قرار خواهد گرفت.
در نهایت باید دید چیس چگونه با بهرهگیری از مهارت منحصربهفرد خود در خلق شخصیتهای چندلایه و فضای سنگین، میتواند تجربهای نو و تکاندهنده از پروژهی بدنام MKUltra ارائه دهد؛ سریالی که شاید هم تلنگری به وجدان جمعی باشد و هم نمونهای درخشان از هنر درام سیاسی–روانشناختی با استانداردهای بیرقیب HBO.


