توسط : فانتزی تاریک و پرهیجان چیزهای عجیب (Stranger Things)، با جهانی که از هر سوی آن هیولاهای عجیب و غریب سر برمیآورند، همیشه برای طرفدارانش ترکیبی بوده از نوستالژی و معماهای چندلایه. اما چیزی که این سریال را فراتر از یک داستان ترسناک صرف، در ذهن مخاطب حک میکند، فقط شخصیتها و اتفاقات نیست؛ بلکه ارتباط مستقیم هیولاها با بازی رومیزی کلاسیک سیاهچالها و اژدهایان (Dungeons & Dragons یا D&D) است. در این تحلیل، دقیقتر نگاه میکنیم که چگونه برخی از مهمترین موجودات سریال، شباهتهای قابلتوجهی با هیولاهای نسخه پنجم دی اند دی (D&D 5E) دارند و این تطبیقها چه سرنخهایی درباره پایان احتمالی سریال به ما میدهند.
پیوندی عمیق میان روایت و بازی رومیزی
طرفداران سریال حتماً به یاد دارند که گروه بچهها یعنی مایک (Mike)، ویل (Will)، داستین (Dustin) و لوکاس (Lucas) از همان فصل اول برای نامگذاری هیولاهای دنیای وارونه (Upside Down)، به دنیای D&D رجوع میکنند. این انتخاب فقط یک شوخی یا ارجاع فرهنگی نیست؛ بلکه یک ابزار روایتپردازی است. وقتی آنها هیولاها را با نامهایی مثل دموگورگون (Demogorgon) یا مایند فلایر (Mind Flayer) صدا میزنند، در واقع دارند به مخاطب میگویند: این موجودات فقط ظاهر ترسناک ندارند، بلکه سلسلهمراتب، الگوهای رفتاری و حتی ضعفهایی دارند که میشود آنها را شناخت و دربارهشان استراتژی چید.
همین نگاه باعث میشود Stranger Things از یک سریال هیولامحور معمولی فاصله بگیرد و به یک روایت بازیوار نزدیک شود؛ روایتی که در آن هر هیولا، مثل یک باس فایت طراحی شده و برای شکست دادنش باید قواعدش را فهمید.
نگاهی جزئی به برجستهترین هیولاهای فصل پنجم
وکنای همهجانبه و شباهت او با لیش افسانهای
وِکنا (Vecna)، تهدید نهایی سریال، در دی اند دی 5E یک لیش (Lich) افسانهای است. لیشها جادوگرانی هستند که با جادویی سیاه، مرگ را دور میزنند و روحشان را در یک شیء خاص به نام فیلاکترین (Phylactery) ذخیره میکنند. همین ویژگی باعث میشود نابودی کامل آنها بسیار سخت باشد، چون حتی اگر بدنشان نابود شود، تا وقتی فیلاکترین باقی است، امکان بازگشت وجود دارد.
در کتابهای D&D، وکنا جایگاهی نزدیک به یک موجود نیمهالهی دارد و در بسیاری از نسخهها به عنوان یکی از خطرناکترین تهدیدهای تاریخ بازی شناخته میشود. بنابراین اگر سریال واقعاً بخواهد از منطق D&D الهام بگیرد، شکست دادن وکنا فقط با یک نبرد فیزیکی تمام نمیشود؛ بلکه قهرمانان باید راهی برای نابودی «هسته وجودی» او پیدا کنند، چیزی شبیه همان مفهوم فیلاکترین. یعنی نبرد نهایی میتواند همزمان هم در جهان واقعی باشد و هم در لایههای عمیقتر دنیای وارونه.
مایند فلایر و تصویر فرمانروایی ذهن
مایند فلایر (Mind Flayer) در سریال، موجودی است که بیش از هر چیز با کنترل ذهنی (Mind Control) تعریف میشود. این هیولا با ساختار عنکبوتوار و عظیمش، مثل یک «اراده جمعی» عمل میکند و قربانیانش را به موجوداتی بیاختیار تبدیل میکند. در دنیای D&D، نزدیکترین معادل برای چنین موجودی ایلیثید (Illithid) است، نژادی از هیولاهای اختاپوسسر که با قدرتهای ذهنی (Psionics) شناخته میشوند و حتی قابلیت وحشتناکی مثل بیرون کشیدن مغز (Extract Brain) دارند.
در سریال چیزهای عجیب، هم همین منطق برقرار است: مایند فلایر تهدیدی است که به شکل مستقیم با قدرت فیزیکی شکست نمیخورد، بلکه باید با مقابله ذهنی و روحی مهار شود. به همین دلیل، شخصیتهایی مثل الون (Eleven) و ویل در این نبرد حیاتیاند، چون هر دو در لایههای ذهنی این جنگ نقش دارند.
تسالهیدرا و تهدیدی که هنوز کامل آشکار نشده است (Thessalhydra)
یکی از موجودات مرموزی که سریال از همان ابتدا به آن اشاره کرده، تسالهیدرا (Thessalhydra) است. این هیولا هنوز به شکل کامل در دنیای واقعی سریال ظاهر نشده، اما به عنوان هیولایی که بچهها در بازی D&D از آن حرف میزنند، مثل یک هشدار روایی عمل میکند. در D&D، تسالهیدرا موجودی چندسر و بسیار تهاجمی است که توانایی حملات پیدرپی دارد و مقاومت بالایی در برابر برخی آسیبها، از جمله اسید (Acid Resistance) نشان میدهد.
اگر سریال تصمیم بگیرد در فصل پایانی واقعاً این هیولا را وارد میدان کند، میتواند یک لایه تازه به جنگ اضافه کند؛ تهدیدی که نه مثل وکنا شخصیتی دارد، نه مثل مایند فلایر شبکه ذهنی دارد، بلکه صرفاً یک نیروی نابودگرِ غریزی است.
فلیدیها و مفهوم ارتشِ بیاراده
فلیدیها (Flayed) در سریال چیزهای عجیب، قربانیانی هستند که پس از آلوده شدن به ذرات یا نفوذ ذهنی مایند فلایر، تبدیل به نیروهای بیاختیار و کنترلشده میشوند. ویل و بیلی نمونههای مهم این وضعیتاند. در D&D، میشود آنها را با ساختارهایی مثل زامبیهای انبوه یا موجودات کنترلشده با جادو مقایسه کرد.
نکته تلخ ماجرا این است که فلیدیها دشمنانی هستند که قهرمانان نمیتوانند به سادگی از بین بردنشان را جشن بگیرند، چون پشت هرکدام یک انسان واقعی وجود دارد. همین تضاد اخلاقی است که سریال را از یک روایت هیولایی سطحی جدا میکند.
دموگورگون و تبدیل شدن هیولا به نماد
دموگورگون از فصل اول تبدیل به نماد دنیای وارونه شد؛ موجودی گوشتخوار، سریع و وحشی با دهانی شبیه گلِ بازشده. در D&D، دموگورگون یک ارباب شیطانی (Demon Lord) است که از قدرتمندترین موجودات دنیای بازی محسوب میشود.
سریال البته این مفهوم را سادهتر و زمینیتر ارائه میدهد، اما نامگذاری آن از همان ابتدا پیام دارد: این تهدید، آغازِ یک سلسلهمراتب عمیقتر است.
دموبتها و معادل استیرج
دموبتها (Demobats) که در فصل چهارم حضور پررنگ داشتند، نمونهای از تهدیدهای گروهی هستند. این موجودات خفاشمانند، با حمله جمعی و مکیدن خون، میتوانند حتی شخصیتهای کلیدی را از پا درآورند. در D&D، استیرج (Stirge) موجودی کوچک اما بسیار خطرناک است که با چسبیدن به بدن قربانی، به شکل مداوم آسیب میزند و اگر به صورت گروهی حمله کند، تبدیل به کابوس میشود.
این تطبیق دقیقاً نشان میدهد سریال چطور از منطق بازی استفاده میکند: گاهی دشمن اصلی یک باس نیست، بلکه موجی از دشمنان کوچک است که فرصت نفس کشیدن را از گروه میگیرد.در دنیای D&D معادل آنها Stirge است؛ موجودی کوچک با قدرت آسیبی پیوسته که مظهر حملات گروهی است.
فصل پایانی و منطق یک نبرد استراتژیک
وقتی این تطبیقها را کنار هم میگذاریم، یک نتیجه روشن میشود: چیزهای عجیب از همان ابتدا در حال ساختن یک ساختار نبردمحور شبیه یک کمپین D&D بوده است. شناخت تواناییها و ضعفهای هیولاها، برای قهرمانان به معنی زنده ماندن است. اگر قرار باشد پایان سریال واقعاً از منطق D&D الهام بگیرد، قهرمانان تنها به ضربه مستقیم اکتفا نمیکنند؛ آنها باید رازهای پشت قدرت وکنا را کشف کنند، سرچشمه او را بشناسند، و در نهایت راهی برای بستن دروازهها پیدا کنند.
همزمان، سریال در سطح انسانی هم همین پیام را دنبال میکند: پیروزی فقط با اتحاد، اعتماد و همافزایی ممکن است. الون، به تنهایی کافی نیست، ویل به تنهایی کافی نیست، و حتی کل گروه هم بدون فهمیدن قوانین این جهان کامل نمیشود. پایان داستان، نه فقط یک جنگ، بلکه نوعی آزمون است برای اینکه آیا آنها میتوانند مثل یک گروه واقعی D&D کنار هم بایستند یا نه.
در نهایت، چیزی که سریال چیزهای عجیب را خاص میکند، این است که دی اند دی در آن صرفاً یک ارجاع نوستالژیک نیست، بلکه ستون پنهان روایت است. هیولاها، نامها، ساختار تهدیدها و حتی مسیر رشد شخصیتها، همگی به منطق یک بازی نقشآفرینی نزدیکاند. به همین دلیل، پایان سریال هم احتمالاً چیزی فراتر از یک رویارویی ساده خواهد بود: نبردی چندلایه، استراتژیک، و پر از جزئیات که اگر درست اجرا شود، میتواند یکی از بهیادماندنیترین پایانهای فانتزی مدرن باشد.
حالا سؤال اینجاست: شما کدام تطبیق را دقیقتر میدانید و فکر میکنید کدام هیولا یا مکانیک D&D قرار است در پایان نقش اصلی را بازی کند؟
