توسط : در عرصه‌ی گسترده و متنوع ادبیات فانتزی، گزینش بهترین مجموعه‌ها همواره موضوعی چالش‌برانگیز و پر از رضایت و باده نفس بوده است. به تازگی، پس از بررسی‌های دقیق و نظرخواهی از مخاطبان حرفه‌ای و قدیمی ژانر، ده مجموعه‌ی برتر فانتزی از منظر نردهای ادبی جان گرفته و رونمایی شده‌اند؛ فهرستی که برخلاف باور عموم، نامِ قهرمان افسانه‌ای «ارباب حلقه‌ها» به دلیل قاعده انتخاب سری‌هایی با بیش از سه کتاب در این گردآوری از آن کنار گذاشته شده است.
در صدر این جدول افتخارآمیز قرار دارد سری “مالازان: کتاب جان‌باختگان” به قلم استیون اریکسون؛ مجموعه‌ای ده‌جلدی که از سال ۱۹۹۹ با کتاب «باغ‌های ماه» آغاز شد و تا سال ۲۰۱۱ به تکامل و افولش رسید.
این اثر سترگ که شاید نه در سطح گسترده‌ای همچون مجموعه‌های با شهرت جهانی پر شده باشد، با جهان‌سازی پیچیده، زبانی فاخر و فلسفی و روایت‌های چندلایه‌اش، بهره‌مندی از مایه‌های اسطوره‌پژوهی و گستره‌ی انسانی وسیع، مخاطبان سخت‌گیر و نردهای ژانر را شیفته خود کرده است. به واقع، “مالازان” نمادی از آرمان فانتزی به معنای اعماق سنجیده‌شده است؛ جایی که تراژدی، فلسفه و حماسه در بافتی ظریف تنیده شده‌اند.
البته جایگاه دوم به مجموعه شگفت‌انگیز «سرود یخ و آتش» جورج آر. آر. مارتین تعلق دارد که با اقتباس تلویزیونی گسترده و موفق «بازی تاج و تخت» شهرتی جهانی پیدا کرده است. باوجود انتظار دلهره‌آور برای دنباله این سلسله (بادهای زمستان)، قدرت روایت و پرداخت شخصیت‌های غنی، این اثر همچنان یکی از ستون‌های اصلی ادبیات حماسی معاصر به شمار می‌آید.
سومین جایگاه نیز به «چرخ زمان» رابرت جوردن اختصاص یافته که جهان وسیع و تخیل سرشارش همراه با قهرمانان بی‌شمار و سناریوی مصیبت‌بار اما امیدوارکننده، هنوز هم پس از سال‌ها خوانندگان را به سفری عمیق و تاریخی فرا می‌خواند.
این سه اثر هر کدام نشانگر آیکون‌های متفاوتی از ژانر فانتزی‌اند: «مالازان» با ساختاری مدرن، فلسفی و تاریک؛ «سرود یخ و آتش» با روانشناسی عمیق سیاسی و فردی؛ و «چرخ زمان» با حماسه‌ای کلاسیک و اساطیری.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت غیبت مجموعه اسطوره‌ای جی. آر. آر. تالکین – «ارباب حلقه‌ها» – از این فهرست است، که البته ناشی از محدودیت قاعده تعداد جلدها (سه یا کمتر مجاز نبودند) است. با این حال، این مجموعه در رده‌بندی جداگانه بهترین کتاب‌های فانتزی (آثار منفرد و مجموعه‌های کوتاه‌تر) در جایگاه سوم حضور دارد؛ جایی که نمی‌توان به سادگی از کتیبه‌های کلاسیک فانتزی گذشت.
در ادامه فهرست، نام‌هایی چون «هری پاتر» اثر ج. کی. رولینگ و «چرخۀ ارث‌دری» از اورسولا لو گوین می‌درخشند، آثاری که هر دو از حیث ورود به دنیای فانتزی با زبان و ارجاعات ادبی مخصوص به خود، تأثیر عمیقی بر ژانر گذاشته‌اند. «روم Elderlings» نوشته رابین هاب، «قصه‌های دونکتون» ویلیام هاروود و «کتابخانه نامرئی» ژنوویو کوگمن نیز برخی دیگر از مجموعه‌هایی هستند که جدا از شهرت، روایت‌هایی نوآورانه و شخصیت‌پردازی‌های جذاب را رقم زده‌اند.
این فهرست یادآور این حقیقت است که ژانر فانتزی، به عنوان صحنه‌ای گسترده از روایت‌های اساطیری و انسانی، فراتر از صرف طرح‌های بزرگ و ماجراجویی‌های افسانه‌ای است. پیچیدگی، فلسفه، توسعه فرهنگ‌های خیالی و توان روایت چندصدایی به هر اثر شکوهی منحصر به فرد می‌بخشد. «مالازان» به ویژه به عنوان نمونه‌ای از ترکیب همه این مؤلفه‌ها در قالب داستانی بس پیچیده، نشان‌دهنده وفاداری بی‌نظیر به روح فانتزی است.
از منظر فرم و ژانر، این مجموعه‌های برتر بیش از آنکه صرفاً با ماجرایی جذاب شناخته شوند، با دقت در بستر اسطوره‌ای و روانشناسی شخصیت‌پردازی تأثیرگذارشان، بافتی چندلایه و تاریخ‌مند می‌آفرینند که خواننده را چون «دستنوشته‌هایی مقدس» از جهانی موازی، شیفته و غرق می‌کند. این رویکرد در دنیای فانتزی یادآور میراث کهن افسانه‌هایی است که به وسیلهٔ رشادت، غم و فلسفه به ریشه‌های معنوی ادبیات بشری متصل است. بنابراین افزایش شهرت و مطالعه این آثار، نشانه‌ای از عطش برای فهم بیشتر و فراتر رفتن از مرزهای معمول داستان‌گویی است.
بنابراین، اگر مخاطب نرد ادبی و عاشق ژانر فانتزی هستید، خواندن سفری به این مجموعه‌ها – به ویژه «مالازان» – می‌تواند دریچه‌ای برای ورود به جهانی پیچیده، باشکوه و ناب باشد که در آن همچون قهرمانان بزرگ، شما نیز بخشی از افسانه خواهید شد.
